Dự án Núi Pháo: "Lỏng" từ khâu cấp phép?

Phát biểu tại Hội thảo "Quản lý đầu tư trong khai thác khoáng sản: Các bất cập và khuyến nghị" sáng 29/7, chuyên gia kinh tế độc lập - TS Nguyễn Thành Sơn cho biết: "Bất cập lớn nhất trong quản lý đầu tư khoáng sản hiện nay là chính sách. Có cái ban hành rồi giữ bí mật, không phổ biến công khai”.

“Nếu Nghị quyết của Bộ Chính trị do nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười ký ban hành năm 1993 được công khai thì làm gì có chuyện dự án Núi Pháo để bây giờ phải vào đó để thanh kiểm tra”, ông Sơn nói.

Theo ông Sơn: "Những tài nguyên quý hiếm như vonfram phải được bảo vệ như thế nào, và doanh nghiệp không đủ năng lực thì không được cấp phép như thế nào đều được nêu cụ thể trong bản nghị quyết đó".

Liên quan tới dự án Núi Pháo, sau khi nhận được thông tin người dân huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên phản ánh Công ty TNHH Khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo gây ô nhiễm môi trường, ngày 14/7, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Thái Nguyên về các vấn đề môi trường liên quan đến hoạt động của Công ty này.

Tại buổi làm việc trên, Bộ TN&MT đã thống nhất với đề xuất của UBND tỉnh Thái Nguyên sẽ tiến hành ngay việc thanh tra toàn diện về tài nguyên môi trường của Công ty Núi Pháo. Cuộc thanh tra cũng có sự tham gia của các nhà khoa học thuộc một số lĩnh vực có liên quan đến hoạt động của công ty này. Trên cơ sở kết luận của Đoàn thanh tra, Bộ TN&MT, UBND tỉnh Thái Nguyên sẽ yêu cầu công ty Núi Pháo thực hiện các biện pháp thích hợp nhằm phòng ngừa, giảm thiểu, xử lý, khắc phục các vấn đề môi trường do hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản của công ty gây ra.

Được biết, Bộ TN&MT cũng yêu cầu công ty Núi Pháo đánh giá toàn diện tác động tới môi trường, cuộc sống của người dân do các hoạt động của công ty gây ra. Trên cơ sở đó sẽ phối họp với UBND tỉnh Thái Nguyên xem xét phạm vi các hộ dân tại xóm 3, xóm 4 xã Hà Thượng, huyện Đại Từ có thể phải di dời; báo cáo chi tiết về quá trình thực hiện và các nội dung thay đổi về quy mô, công suất, công nghệ khai thác và chế biến (làm rõ việc tăng chủng loại và khối lượng hóa chất sử dụng) so với báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) đã được phê duyệt. Đồng thời lập kế hoạch đầu tư, lắp đặt, vận hành hệ thống quan trắc liên tục, tự động đối với nước thải theo quy định.

Được biết, Công ty Núi Pháo được thành lập năm 2004 và được cấp giấy phép khai thác năm 2005, thời điểm này đối tác nước ngoài là Tibron Canada đang nắm giữ 70% mỏ Núi Pháo, Việt Nam chỉ có 30%. Tuy nhiên, khủng hoảng kinh tế khiến Tibron năm 2007 đã bán lại Núi Pháo cho Quỹ đầu tư Dragon Capital, thế nhưng Dragon Capital cũng không thể lo liệu vốn để khai thác dự án và buộc phải tạm dừng khai thác vào năm 2008.

Năm 2010, Tập đoàn Masan tham gia vào dự án Núi Pháo với việc mua lại toàn bộ 70% cổ phần tại Công ty Núi Pháo từ tay Dragon Capital. Đến thời điểm hiện tại, Masan Group công bố đã nắm giữ 74,3% vốn tại dự án Núi Pháo.

Thương vụ Masan mua lại dự án Núi Pháo được xem là một thương vụ M&A kéo dài thời gian và phức tạp nhất từ trước đến nay với một loạt các giao dịch phát hành hối phiếu nhận nợ, quyền chọn mua, quyền chọn bán. Phải đến cuối năm 2013, thương vụ này mới chính thức được hoàn tất.

Để khai thác siêu dự án này, Masan đã thành lập tới 4 pháp nhân để tiếp quản dự án Núi Pháo, gồm Masan Horizon, Masan Resources, Masan Thai Nguyen Resources và Nui Phao Mining. Trong đó, Masan Resources (MSR) là công ty nắm vai trò đầu mối và Nui Phao Mining là công ty trực tiếp được cấp giấy phép khai thác thay cho liên doanh Nuiphaovica trước đây.

Tại ĐHCĐ thường niên 2016, Masan Group đặt kế hoạch doanh thu là 42.000-45.000 tỷ đồng, tăng trưởng 37%-47%. Trong đó, doanh thu của Masan Resource dự kiến đạt 200-230 triệu USD, tăng trưởng 57%- 80% nhờ sản lượng khai thác tăng. Kết thúc quý 1/2016, Masan Resources đạt lợi nhuận sau thuế 11 tỷ đồng trong quý 1/2016 so với khoản lỗ 89 tỷ đồng của cùng kỳ năm ngoái.

Phương Dung